zaterdag 10 oktober 2020auteur: Leeuwarder Courant

Fokkinga trekt een te grote broek aan!

‘Fokkinga lûkt te grutte broek oan’
‘Oke, ast in groep jonge boeren hast, ja dan
stiet der wol wat. Der is ek wat mear leven.
Mar agressyf? Nee, dat net’


Boerin, politicus en actievoerder Nynke Koopmans uit Lytse Geast kijkt nog altijd met trots en groot genoegen terug op het grootschalige boerenprotest in en om het Provinsjehûs, morgen een jaar geleden.
Jarenlang was ze statenlid voor de VVD en nam ze deel aan lange vergaderingen in de deftige statenzaal in het Provinsjehûs. 

En dan ineens is dat Provinsjehûs gevuld met melkveehouders in overalls en sympathiserende akkerbouwers en loonwerkers die in gewone taal zeggen waar het op staat. ,,Ik fûn dat in ferademing. Einliks minsken dêr’t it om giet. Ik seach sels poatbekappers mei de meskes noch yn ’e overall. Fantastysk.”

Koopmans blikt trots terug maar is ook nog altijd ietwat verbaasd. Toen ze zo’n tien jaar geleden actief was voor de Nederlandse Melkveehouders Vakbond waren boeren amper van het erf te krijgen. En dan ineens die eruptie van ongenoegen. ,,Ik wie bliid en optein dat se einliks oanjûgen: oant hjir en net fierder.” 

De gemoederen waren verhit, maar agressief is de stemming nooit geweest, benadrukt Koopmans. Ze verwijst naar een recent artikel in deze krant met Paul Erkelens, de voormalige dijkgraaf van Wetterskip Fryslân. Hij omschreef de boerenacties als intimiderend, bedreigend. ,,Oké, ast in groep jonge boeren hast, ja dan stiet der wol wat. Der is ek wat mear leven. Mar agressyf? Nee, dat net. As topbestjoerders dat al as yntimidearjend erfare, dan binne se net geskikt foar harren funksje.”
Heeft de actie zin gehad? Vooralsnog wel, stelt Koopmans. Door de actie zag gedeputeerde Johannes Kramer wat hij teweeg had gebracht. Dat de boeren echt boos waren. Daarom heeft hij zijn handtekening ingetrokken. ,,Sûnder ús aksje wiene de fergunningen sterk fersobere en hiene se by nije ûntwikkelings ek nochris djoere stikstofrjochten keapje moatten.”

Fryslân kent sindsdien de Friese aanpak voor het opstellen van de beleidsregels over stikstof. Er zijn diverse werkgroepen ingesteld waarin vertegenwoordigers van alle betrokkenen hun zegje kunnen doen. Die komen met voorstellen, maar uiteindelijk zijn het Gedeputeerde Staten die een beslissing nemen, waarschijnlijk eind deze maand.

Op basis van de uitlatingen van gedeputeerde Klaas Fokkinga – hij heeft de landbouwportefeuille van de naar de gemeente Noardeast-Fryslân vertrokken Johannes Kramer overgenomen – onlangs in deze krant, is Koopmans niet helemaal gerust. Fokkinga stelde dat hij overweegt om het extern salderen open te stellen. Een aantal andere provincies heeft dat al gedaan.
Dit betekent dat ook partijen als bouw en industrie vrijgekomen stikstofrechten van een stoppende veehouder kunnen overnemen. ,,Dat driuwt de prizen op en set boeren dy’t minder kapitaalkrêftich binne op efterstân. Dat is de dea yn ’e pot.”
Koopmans snapt niet waarom de FNP-politicus Fokkinga geen bezwaren heeft tegen het extern salderen. Volgens haar beschouwt de FNP zichzelf als hoeder van het Friese Landschap. ,,No, mei dat ekstern saldearjen is de kâns grut dat it lânskip ferloederet. Stopjende boeren ferkeapje harren rjochten fansels oan de heechste bieders. Dat binne bouwers, yndustriëlen en projektûntwikkelers foar sinneparken.”

Fokkinga verklaarde eerder niet bang te zijn voor die ontwikkeling. In Limburg, waar de provincie al een jaar werkt met extern salderen, is daar volgens de gedeputeerde ook geen sprake van. Mocht wel een krimp van de stikstofruimte in de Friese landbouw dreigen, dan grijpt de provincie in. ,,Wy hâlde de hân oan de kraan”, zei Fokkinga.
Heel naïef, vindt Koopmans. Als een vrije stikstofhandel tussen sectoren mogelijk gemaakt wordt, dan bepaalt volgens haar een boer zelf aan wie hij zijn rechten en zijn land verkoopt. ,,Dat is gewoan in kwestje fan eigendomsrjocht. Fokkinga lûkt in hiele grutte broek oan. Hy giet ûnderút by de earste de bêste rjochter.”

Staan de tractoren weer startklaar om op te rukken naar de Tweebaksmarkt? Vooralsnog niet, maar enkele app-berichten en de zaak kan zo weer gaan rollen, zegt Koopmans. Ze benadrukt dat landbouworganisaties en de Stichting Stikstofclaim, waar ze bestuurslid van is, beter thuis zijn in de materie en de vinger voortdurend aan de pols houden. En waar nodig via rechtszaken ingrijpen. Als aansprekend voorbeeld noemt ze de veevoermaatregel in de melkveehouderij die Schouten wilde doorvoeren. ,,Mei troch ús rjochtsaken hawwe we dy maatregel gelokkich keare kind.”