donderdag 18 april 2019auteur: Politico
Brussel aan Afrika: "Jammer niet over onze gemorste melk"
Door Simon Marks en Emmet Livingstone
Europa en West-Afrika weten dat ze een melkprobleem hebben - maar ze zijn het er niet over eens over de mogelijke oplossing. Zuivelmultinationals - van Danone en Lactalis in Frankrijk tot Glanbia en Ornua in Ierland - exporteren melkpoeder in een snel tempo om aan de grote vraag in snelgroeiende Afrikaanse economieën te voldoen. Die exporten vloeiden deels voort uit een toename van de productie in Europa, omdat de EU-melkquota in 2015 werden opgeheven.
Lokale producentengroepen, regeringsfunctionarissen en boeren zeggen dat deze stroom Europese melkboeren in landen als Senegal en Burkina Faso naar de rand van de afgrond heeft geduwd, omdat ze moeite hebben om te concurreren.
Maar de inspanningen van Brussel om deze klachten aan te pakken, zoals het opzetten van een taskforce gericht op het stimuleren van banen in Afrikaanse probleemgebieden, hebben de zorgen niet doen afnemen en de West-Afrikanen hebben hun strijd nu op de Europese drempel voortgezet.
Afgelopen week ontmoetten melkproducenten uit Senegal, Mali, Burkina Faso, Mauritanië, Niger en Tsjaad politici en producentengroepen uit Frankrijk, Luxemburg, Nederland en Duitsland elkaar, om tegenwicht te geven tegen de instroom van Europese melk in Afrika.
Hoewel een recent rapport van de Afrikaanse taskforce heeft erkend dat de Europese melk- en pluimvee-uitvoer naar Afrikaanse landen vaak goedkoper is dan lokale equivalenten, wordt de omvang van de impact onderkend.
"Ik ben teleurgesteld over het sentiment van de European Milk Board (een vereniging van zuivelproducenten) en enkele Afrikaanse NGO's in relatie tot wat er gebeurt", zei Europees landbouwcommissaris Phil Hogan op een vergadering van de landbouwministers van de EU maandag. "Het is nepnieuws, het is verkeerde informatie en ik denk dat sommige mensen voor een beleid van verhongering pleiten."
Evenmin zijn ze het erover eens of bepaalde Europese melkuitvoerproducten vermengd met palmolie de lokale bevolking helpen of schade toebrengen. "Sommige mensen zullen altijd proberen de feiten te ontkennen. We zien dat er niets mee gedaan wordt", zei Juliette Paule Zingan, een Senegalese parlementslid die de Benno Bokk Yakaar-coalitie van het land vertegenwoordigt.
De Europese druk op de Afrikaanse zuivelproducenten nam in 2015 toe, toen de EU haar melkquota ophief. Die beslissing leidde ertoe dat de EU overspoeld werd met melk, dat drukte de prijzen en zorgde ervoor dat Europese zuivelondernemingen nieuwe markten nodig hadden om van hun overschot af te komen.
Maar Hogan heeft betoogd dat de hoeveelheid export naar Afrika eigenlijk niet zo groot is. "We hebben vorig jaar 1,15 miljard ton magere melkpoeder naar Afrika geëxporteerd. Slechts 90.000 ton ging naar West-Afrika, "zei Hogan op maandag om te proberen zijn punt te bewijzen.
Officiële EU-handelsgegevens geven een ander beeld. Totale EU-uitvoer van magere melkpoeder naar de rest van de wereld was 821.757 ton in 2018, waarvan 277.565 metrieke ton geheel Afrika binnenkwam, en 46.057 in West-Afrikaanse landen. Dat betekent dat ongeveer een zesde van de EU-export naar het continent West-Afrika ging, vergeleken met de minuscule fractie die Hogan beschrijft.
Een woordvoerder van de Europese Commissie gaf dinsdag toe dat er een "klein misverstand" was over de cijfers.
Hoewel EU-ambtenaren erkenden dat de door Hogan genoemde cijfers onduidelijk waren, blijven zij bij hun centrale argument dat de economische partnerschapsovereenkomsten tussen de EU en Afrikaanse landen Afrikaanse regeringen de mogelijkheid bieden om tarieven voor Europese agrovoedingsproducten aan te passen of verhogen, daarmee hebben landen controle over hun markten.
Een ander twistpunt van NGO's die in West-Afrika werken, is de export vanuit Europa van zogenaamde vetrijke melk – magere melkpoeder vermengd met palmolie uit Indonesië en Maleisië - dat de laatste jaren snel in West-Afrika is terechtgekomen voor bodemprijzen en aangewakkerde claims dat Europa de productie van ondermaatse producten afvoert naar Afrika.
Brussel stelt dat het introduceren van plantaardig vet in de melk een manier is om betaalbare producten aan te bieden aan Afrikaanse consumenten, en het maakt het product beter bestand tegen klimaatomstandigheden.
Maar West-Afrikaanse bewoners zeggen dat dit betekent dat het eindproduct minder voedingsvoordelen heeft en dat consumenten in Afrika hiervan niet op de hoogte zijn vanwege de slechte lokale etiketteringswetgeving.
"De strijd om melkpoeder van goede kwaliteit zal worden voortgezet op dezelfde manier waarop Europa vocht tegen Nutella, dat palmolie bevatte. “Was dat nepnieuws?", voegde de MP eraan toe, verwijzend naar Hogan's opmerkingen afgelopen maandag.
Hogan noemde maandag niet de hoeveelheid met vet gevulde melkpoeder die West-Afrika bereikt. Het product is een goedkoper alternatief voor melk en technisch gezien een "industrieel product" in plaats van een "zuivelproduct" voor douaneambtenaren, wat betekent dat het niet direct in handelsgegevens voorkomt. West-Afrikaanse vertegenwoordigers die deze week in Brussel waren, klaagden erover dat deze goedkope palmolie-melk mix de meeste problemen veroorzaakt.
Volgens de handelsstatistieken van de Europese Commissie verscheepten EU-bedrijven in 2018 276.000 ton gemengde levensmiddelen voor granen, bloem, zetmeel en melk naar West-Afrika. Experts uit de industrie, die anoniem willen blijven, vertelden POLITICO dat het grootste deel van de export vanuit de EU-melk vermengd met palmolie is.
Jukka Likitalo, secretaris-generaal van de exportsector voor zuivelproducten EUCOLAIT, zei dat met palmolie gemengd melkpoeder vooral aantrekkelijk is door zijn goedkope prijs, en dat het ook voordelen heeft ten opzichte van andere melkpoeders omdat het langer meegaat in warme klimaten.
"Als alle exporten vanuit Europa zouden stoppen, zou het vanuit het oogpunt van voedselzekerheid niet goed zijn," zei Likitalo. "Het is moeilijk om de precieze financiële impact op het levensonderhoud van lokale boeren vast te stellen."
Erwin Schöpges, voorzitter van de European Milk Board, die melkproducenten in de EU vertegenwoordigt, stelt vast, i.t.t. tot EU-politici dat de EU buitensporig veel producten in Afrika “dumpt”.
"Ik denk dat Hogan ver verwijderd is van de realiteit die in deze landen bestaat", zei Schöpges, wiens organisatie de lobby van de afgelopen week bij de West-Afrikaanse producenten hielp organiseren. "Hij is iemand die de multinationals verdedigt."