dinsdag 12 augustus 2014auteur: Sieta van Keimpema
Russische boycot toont zware risico’s door liberalisering aan
Dat diverse ketenpartijen en overheden niet hebben ingeschat, dat er een Russische reactie zou volgen op de tegen dit land ingestelde economische sancties, getuigt volgens de DDB niet van visie en leiderschap. Juist Rusland heeft de afgelopen jaren continue laten zien, dat zij een onbetrouwbare handelspartner is. Nu is onder andere de gehele zuivelsector in de EU getroffen door een importstop, maar Oost Europese landen werden al eerder dit jaar door een Russische zuivelboycot om andere niet transparante redenen getroffen met een melkprijsdaling van 35% in één week tijd als gevolg voor de Poolse en Litouwse melkveehouders. Hoewel de Europese Commissie tot nu toe voor deze landen geen extra maatregelen instelde om de klappen voor de sector op te vangen, verwacht de DDB, gezien een reactie van landbouwcommissaris Ciolos afgelopen vrijdag in Brussel, dat de Europese Commissie nu wel reden ziet om de boeren te helpen de financiële klappen op te vangen.
Dat juist de Nederlandse ketenpartijen, die nu het hardst roepen om crisismaatregelen, tevens de partijen zijn, die zich het afgelopen jaar het meest hartstochtelijk tegen extra crisisinstrumenten voor de zuivelsector in het Melkpakket hebben verzet, moet zeer ter harte worden genomen; zonder hun onwrikbare tegenstand had de zuivelsector al in verregaande mate klaar kunnen zijn voor onverwachte crisissituaties!
De tevens negatieve opstelling van de Nederlandse overheid in de overleggen van de Europese landbouwcommissie over extra crisisinstrumenten voor de zuivelsector, werd gesteund door deze zelfde ketenpartijen: landbouwcommissaris Ciolos was bereid om de vetcorrectie aan te passen als de meest liberaal ingestelde EU landen zich bereid verklaarden met extra crisisinstrumenten voor de zuivelsector. Deze liberale EU landen – waaronder de Nederlandse overheid - kozen voor volharding tegen uitbreiding van het aantal crisisinstrumenten met het huidige zeer beperkte pakket aan crisismaatregelen als irreëel vangnet tot gevolg.
De Europese Commissie beschikt nu slechts over een beperkt crisisbudget plus maatregelen als interventieaankopen of exportsubsidies. Deze zullen een forse terugval van de melkprijs voor kortere of langere termijn niet kunnen voorkomen, aangezien deze maatregelen pas ingaan bij een sterke daling van de Europese zuivelprijzen naar rond de 21 cent.
Indien geen verschuiving van de wereldwijde zuivelhandel plaats vindt op korte termijn, kunnen de zuivelprijzen – evenals in 2009 – naar dit lage niveau terugzakken.
LTO voorzitter Maat sprak verwachtingen uit jegens het koopgedrag van de consument: misschien leuk voor de bühne, maar het is niet de consument, die de prijzen bepaalt, dat is het aanbod en de armslag van de handel en de voedingsindustrie om te in- en verkopen. Een positieve houding ten opzichte van extra crisisinstrumenten had van meer visie getuigd.
Deze boycot maakt een aantal zaken zeer duidelijk:
- juist sterk op de export georiënteerde landen moeten zich extra inspannen om een crisispakket te ontwikkelen en implementeren in het beleid om situaties, zoals nu met Rusland, op te vangen. De liberale houding van onder andere de Nederlandse overheid en ketenpartijen, die verblind door eigenbelang de realiteit van de handel uit het oog hebben verloren, zijn op de lange termijn fataal voor de continuïteit van de melkveebedrijven.
- totale deregulering van de melkmarkt - wat door de meerderheid van de Nederlandse ketenpartijen tot de dag van vandaag wordt toegejuicht – maakt de melkveehouderij zeer kwetsbaar en werkt niet bevorderend!
- alleen productieregulering – productie afgestemd op de koopkrachtige vraag - heeft effect op het aanbod en dus op de prijsvorming. Financiële compensatie zonder productieregulering – vanaf 1 april 2015 een feit - zal opnieuw leiden tot boterbergen en melkmeren en aanhoudende druk op de zuivelprijzen. Afschaffing van alle reguleringshandvaten (die tot 1 april 2015 nog opgenomen zijn in de huidige melkquotering) om stabilisering van de zuivelprijzen op korte termijn te bereiken, blijkt nu al zeer onverstandig en moet opnieuw worden bekeken.
De EMB heeft in samenwerking met de DDB een uitstekend crisisplan ontwikkeld, dat in crisissituaties: direct kan worden ingevoerd, de zuivelprijzen kan stabiliseren op korte termijn en een lage financiële druk geeft door de gezamenlijke verantwoordelijkheid, die de sector en de politiek op zich nemen volgens het plan. De DDB verwacht nu van de Nederlandse overheid en ketenpartijen een positieve houding jegens oplossingsgerichte crisisinstrumenten, die een forse terugval van de melkprijzen in de EU kunnen voorkomen. Tevens is het meer dan noodzakelijk dat de Europese Commissie samen met de EU lidstaten met spoed bijeenkomen in Brussel voor het instellen van noodzakelijke crisismaatregelen.