dinsdag 29 april 2025auteur: DDB
Eerste reactie DDB op Startpakket Nederland van het slot
Startpakket Nederlad van het slot te mooi om waar te zijn....
Het bestuur van de DDB heeft de brief ´Startpakket Nederland van het slot´ die vrijdag 25 april werd gepubliceerd, bestudeerd.
Er zitten positieve ontwikkelingen in zoals het voornemen om de Kritische Depositie Waardes uit de wet te schrappen, een alternatief voor Aerius te ontwikkelen, de ondergrens naar 1 mol, alle drukfactoren meenemen, deadline naar 2035 en aanpassing van het vergunningenstelsel. Ook wordt in de brief gesteld dat er geen sprake zal zijn van gedwongen uitkoop.
De DDB is blij met die positieve grondhouding.
Echter, we zien ook een groot aantal voorbehouden en bedreigingen voor (melk)veehouders in deze brief, die grotendeels worden bevestigd door het rapport van de landsadvocaat. Een paar punten willen we hieronder aankaarten.
Dit Kabinet wil het depositiebeleid inruilen voor emissiebeleid en daarbij ook het vergunningenstelsel aanpassen. Iedere veehouder krijgt eigen doelen. In feite is het Kabinet daarmee voornemens, in te grijpen in uw bestaande (onherroepelijke) vergunning en de rechten die deze vergunning u geeft. Dat is onrechtmatig. Het Europese Verdrag van de Rechten van de Mens is daar duidelijk over. Echter, u zult een lange juridische gang moeten gaan, voor u uw recht zult kunnen halen. De DDB vindt het schenden van vergunningen daarom niet acceptabel.
Nu weten we ook dat de afgelopen decennia, emissiereductie bij veel bedrijfstypes niet te meten, niet haalbaar of niet handhaafbaar bleek. Waarmee de rechtszekerheid van melkveehouders nog verder onder druk komt. Vanaf pagina 2 lezen we vervolgens, dat dit Kabinet de doelen per bedrijf willen aanscherpen, als “de opbrengst van de maatregelen te laag is”. Van (rechts)zekerheid voor melkveehouders is daardoor opnieuw geen sprake. Vooral niet omdat de premier in het vragenuurtje bij de NOS verder in ging op de werkwijze ten aanzien van emissiereductiedoelen per bedrijf: wanneer bedrijven die (aangescherpte) doelen niet halen, kunnen zij sancties verwachten: boetes of het intrekken van hun vergunning.
En een hoge boete of het intrekken van je vergunning mag technisch gezien dan wel geen verplichte uitkoop zijn: zonder vergunning hebt u geen bedrijf meer. Bovendien blijft u berooid achter omdat er geen enkele compensatie voor u is bij het intrekken van een vergunning.
Het vervangen van Aerius en de KDW’s in de wet, zal niet heel snel kunnen worden doorgevoerd – daar is de brief duidelijk over, maar ook de landsadvocaat. Terwijl er al wel in het tweede en derde kwartaal van 2025, stappen gezet worden (in dit startpakket worden ook opties van de G7 meegenomen, die de gevolgen van het verlies van de derogatie moeten dempen en niet zozeer vanuit stikstof worden ontwikkeld). In een later bericht komen we hier op terug.
Die maatregelen worden – net als voorheen – berekend met Aerius en de huidige KDW’s en niet gemeten. Waarmee de uitkomsten hetzelfde zullen worden als voorheen, met even grote afwijkingen ten koste van de toekomst voor melkveebedrijven.
De landsadvocaat stelt over het verplaatsen van de deadline naar 2035, dat er ernstig rekening mee gehouden moet worden dat emissiereductie op kortere termijn dan 2035 noodzakelijk is. Dat zou kunnen voortvloeien uit de gebiedsgerichte doorrekening.
Terwijl ook het nog ontbreken van een afdoende financiële dekking voor het maatregelenpakket, door de landsadvocaat als een probleem wordt gezien voor het in stand houden van dit startpakket.
In de brief wordt aangekondigd dat in de toekomst alle drukfactoren in beeld zullen worden gebracht. Dat is echter nu ook al het geval: Nederland moet al jaren aan de Europese Commissie alle drukfactoren rapporteren per N2000 gebied via de Standard Data Forms. Het is de Nederlandse wetgeving, waarin stikstof als enige en bepalende drukfactor is opgenomen (evenals Aerius en de KDW’s) die het probleem vormen. Zolang die wet niet aangepast wordt, zal die focus op stikstof blijven en zullen veehouders daar in de rechtbank op worden afgerekend.
Terwijl stikstof niet de enige of hoofdoorzaak is voor de achteruitgang van bepaalde habitats. Al sinds 1990 heeft de veehouderij – aantoonbaar en onbetwist - al meer dan 80% ammoniakemissie gereduceerd. De stikstofconcentratie in de lucht bleef echter hetzelfde. Ook op Schiermonnikoog na de halvering van de veestapel daar (project Erisman), ook na de MKZ (ruiming 300.000 koeien), ook na de varkenspest (ruiming 12 miljoen varkens in 1997-1998): er werd geen reductie geconstateerd in de luchtmetingen.
De metingen en rapportages van drukfactoren worden onvolledig gepubliceerd. Drukfactoren als emissie door transportbewegingen, bevolkingsgroei, zware industrie enz. enz. enz. blijven buiten beeld. Sterker nog: heel grote uitstoters hebben zelfs vrijstellingen van onze overheid, zoals een rapportage van Follow the Money twee jaar geleden bloot legde.
Daarom kan de DDB ook geen voorstander zijn van generieke maatregelen of zones rondom Natura 2000 gebieden voor landbouwbedrijven: dat garandeert op geen enkele wijze natuurherstel en betekent dan niets meer dan het onnodig verplicht beëindigen van mooie boerenbedrijven en een stuk voedselproductie.
Dat de Commissie Schoof op de goede weg zit met een aantal van hun voornemens, daarover is geen twijfel. Dat de volgorde van het stappenplan er echter voor gaat zorgen dat nog veel te veel melkveebedrijven hun toekomst onnodig in rook op zien gaan, is ook een gegeven. Terwijl ook voor andere sectoren die ‘van het stikstofslot’ af willen, geldt dat ze nog lang niet vooruit kunnen. De voornemens en volgorde in deze stikstofbrief en de uitspraken van de Raad van State in december 2024 geven daartoe geen mogelijkheid.
Het bestuur van de DDB ziet zeker opties om wél sneller uit het 'stikstofmoeras' te komen en is graag bereid om de commissie Schoof daarover te informeren. Allereerst moeten stikstof, Aerius en KDW's uit de wet.
We kunnen, op dezelfde manier als de andere EU-landen, voldoen aan de Vogel- en Habitatrichtlijn. Een meerderheid in de Eerste en Tweede Kamer kunnen dat bewerkstelligen. Maar, dan moet de politieke wil er daar wel zijn.
Het DDB Bestuur